KİM uygulaması: Süleyman Soylu'nun telefonundaki uygulama hakkında neler biliniyor?

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, teknoloji blogu Shiftdelete.net'in YouTube kanalında Pazar günü yayımlanan bir videosunda akıllı telefonunda yüklü bir uygulamayı tanıttı. Soylu, 'KİM' diye adlandırılan uygulama üzerinden akıllı telefonunda fotoğrafını çektiği kişinin 2 saniye gibi kısa bir sürede kimliğini tespit edebildiğini söylediği bir tanıtım yaptı.

Soylu, "Bu devletin çok büyük güçleri var. Bu şu anda size gösterdiğim yüz binde biri" dedi.

Ancak uygulama, kişisel verilerin işlenmesine yönelik ihlal barındırdığı iddiasıyla hukukçuların ve siyasetçilerin de tepkisine neden oldu.

Süleyman Soylu, "İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun telefonunda ne var? (Togg turu)" başlıklı videoda, kanalın kurucusu Hakkı Alkan ile birlikte trafikte bir otomobil kullanırken telefonunda hangi uygulamalar olduğunu anlatıyor.

Sohbet sırasında Alkan, Soylu'nun "yerli ve milli" olarak tanımladığı uygulamayı açıyor ve Soylu'dan uygulamanın özelliklerini anlatmasını istiyor.

Soylu, "Whatsapp'tan daha kıymetli bir şeydir"dediği uygulama için "Bunun her özelliği vardır" ifadesini kullanıyor.

Ardından akıllı telefonunu alarak Alkan'ın bir fotoğrafını çekiyor ve uygulama üzerinden taratarak 1,9 saniye içinde kimlik verilerine ulaştığını gösteren bir demo yapıyor.

Kimlik bilgilerinin geldiği ekrana Alkan'ın isim ve soyadıyla birlikte Alkan'ın olduğu tahmin edilen 4 fotoğrafı getiriliyor. Ancak bu fotoğrafların Alkan mı ona benzeyen kişilere mi ait olduğu belirtilmiyor. Ekranda kimlik numarası ise soru işaretiyle gösteriliyor.

Soylu, uygulama için, "sosyal medyadaki bütün süzmeleri yapar, Türkiye'deki olaylarla ilgili bütün süzmeleri yapar." diyor.

Bunun üzerine Alkan'ın "Bu sadece size özel bir uygulama mı?" sorusuna "Tabii" yanıtını veren Soylu, "Türkiye'de bütün insanların, ajanslarda ne olduğunu aktarır" diyor.

Soylu, "Bu devletin çok büyük güçleri var. Bu şu anda size gösterdiğim yüz binde biri" ifadelerini kullanıyor.

"İçişleri Bakanlığı'nın böyle bir yetkisi ya da görevi yoktur"

Videoki tanıtımının ardından sosyal medyada kişisel verilerin işlenmesine yönelik tartışmalara neden olan uygulamayla ilgili BBC Türkçe'ye konuşan Bilişim ve Kişisel Verilerin Korunması Hukukçusu Umut Zorer, İçişleri Bakanlığı'nın hassas kişisel verileri işlemesinin Türkiye'deki mevcut yasalara aykırı olduğunu savunuyor.

Zorer, 2016'da kabul edilen 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'na göre kişisel verilerin ancak açık rıza veya kanunlarda öngörülmesi ile işlenebileceğini belirtiyor ve ekliyor:

"Belirli kurumların açıkça görevlendirilmesi için düzenlemeler söz konusu olabilir. Örneğin, kanunla görev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen önleyici, koruyucu ve istihbari faaliyetler veya yargısal süreçler kapsamında işlenmesi KVKK kapsamı dışında tutulmuştur. Örneğin Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) emniyet istihbarat veya savcılıklar bu düzenlemeyle kanun dışında tutulur. İçişleri Bakanlığı'nın ise kanunlarda tanımlanmış böyle bir yetkisi veya görevi ya da istisnası yoktur."

Videoda uygulamanın fotoğraf tarayarak biyometrik verilere eriştiği görülüyor.

Zorer, biyometrik verilerin işlenmesi halinde, "özel nitelikli kişisel veriler" kapsamında değerlendirileceğini belirtiyor.

Bunlar kanun kapsamında, “kişilerin ırkı, etnik kökeni, siyasi düşüncesi, felsefi inancı, dini, mezhebi veya diğer inançları, kılık ve kıyafeti, dernek, vakıf ya da sendika üyeliği, sağlığı, cinsel hayatı, ceza mahkûmiyeti ve güvenlik tedbirleriyle ilgili" biyometrik ya da genetik verilerini içeriyor.

Zorer, bu verilerin işlenmesi halinde "ayrımcılık riski doğruduğu için tehlikeli" olduğunu belirtiyor.

İçişleri Bakanlığı'nın bu verileri işlemesinin "tamamen hukuka aykırı" olduğunu söyleyen Zorer, "savcılıklar müdahale etmeli, Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) hukuka aykırı olup olmadığıyla ilgili soruşturma başlatmalıdır." diyor.

Uygulamaya kim, ne tepki verdi?

Soylu'nun videoda tanıttığı uygulama, kişisel verilerin kullanımına yönelik ihlal barındırdığı iddiasıyla hukukçuların ve siyasetçilerin de tepkisine neden oldu.

Avukat Sevgi Erarslan, Twitter'da yaptığı paylaşımda, videoyu alıntılayarak, "Şimdi buraya uzun uzun bunun nasıl anayasaya, mevcut hükümet döneminde kabul edilen 6698 sayılı Kanun’a ve imzacısı olduğumuz yine mevcut hükümet döneminde onaylanan 108 sayılı Sözleşme’ye aykırı olduğunu anlatırdım ama ne fayda. Lüzum yok." dedi.

CHP'li Gürsel Tekin ise uygulamanın Apple marka telefon üzerinden çalıştırması nedeniyle, "Bunun Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının tüm verilerini Amerika’ya açmak olduğunu biliyorsunuz değil mi?" diye sordu ve bunun suç olduğunu savundu.

Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) Eş-Direktörü Veysel Ok uygulamayla ilgili, Twitter hesabından yaptığı yorumda, "Hangi yasaya göre insanların kişisel bilgileri elde edilmiş/ depolanmış? İnsanların kişisel verilerinin hukuka aykırı şekilde depolanması, elde edilmesi suç değil mi ? Hiçbir şekilde güvenli olmayan telefona app şeklinde nasıl yüklemiş ? Bu uygulama başka kaç kişide var ?" sorularını sordu.

Polis Sendikası adlı Twitter hesabıysa, "Devletin sadece istihbarat birimleri ve TEM şube tarafından kullanılabilen program parti mensubu bir bakan tarafından telefona yüklenmiş ve vatandaşla paylaşılıyor.

"Ekranda KİM olarak yazan program emniyette gözcü olarak bilinir ve sadece istihbarati çalışmalarda kullanılabilir." şeklinde bir paylaşım yaptı.