Erdoğan ve Kılıçdaroğlu’ndan Oğan desteği için karşılıklı hamleler: Oğan ve ATA İttifakı ikinci tur için hangi tarafa yakın?

Ayşe Sayın - Ankara

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu, cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda seçmeninin tutumu kilit hale gelen ATA İttifakı ve adayı Sinan Oğan’ın seçmeninin desteğini alabilmek için harekete geçti.

Kılıçdaroğlu, Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’la görüşürken, bu görüşmeden birkaç saat sonra sürpriz bir hamle yapan Erdoğan, Oğan’la, Dolmabahçe’deki çalışma ofisinde bir araya geldi.

Erdoğan’ın talebi üzerine gerçekleşen bu görüşme, Oğan ve ATA İttifakı’nda yeni bir değerlendirme sürecini başlattı. BBC Türkçe’ye konuşan Zafer Partisi Genel Başkan Yardımcısı Uğur Batur, “Benim şahsi fikrim, bu öyle iki günde karar verip, şunu destekliyoruz, diyeceğimiz bir süreç olmayacak” dedi.

Türkiye, “en kritik seçimi” olarak nitelendirilen 28. Dönem Milletvekilliği ve Cumhurbaşkanlığı Seçiminin ilk turunu geride bırakırken, gözler 28 Mayıs’taki ikinci tura çevrildi. İlk tur seçimi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaklaşık 4,5 puan gerisinde tamamlayan Kılıçaroğlu ve Millet İttifakı paydaşı partiler, ikinci tur için “kilit” konuma gelen Sinan Oğan ve Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’la temasa geçti.

Cumhur İttifakı, AKP Genel Başkanvekili Binali Yıldırım’ın seçim gecesi arayarak, tebrik ettiği Oğan’la, bugüne dek temas kurmadı. Başta Genel Başkan Devlet Bahçeli olmak üzere MHP yöneticilerinin Oğan’a yönelik sert sözleri, son olarak Erdoğan’ın, CNN International’a verdiği röportajda, Oğan’la ilgili “Onun isteklerine boyun eğmeyeceğim. Ben bu şekilde müzakere etmeyi seven biri değilim” sözleri, ATA ittifakı’yla görüşmelere kapıları kapattığı yorumlarına neden olmuştu.

Özdağ’dan Kılıçdaroğlu’na, HDP, 4 madde ve göçmen politikası soruları

CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun öğle saatlerinde ziyaret ettiği Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’la ikinci tur seçime dönük yaklaşık 1,5 saat görüştü; bu görüşmenin bir saati başbaşa gerçekleşti. Özdağ, bu görüşme öncesinde Sinan Oğan’la sabah saatlerinde bir araya geldi ve izleyecekleri stratejiyi değerlendirdi.

Edinilen bilgiye göre görüşmede Özdağ, Suriyeli göçmen politikası, Anayasa’nın ilk dört maddesi, HDP, Anayasa’nın 66. Maddesindeki Türk vatandaşlığı tanımı, son depremler nedeniyle başta İstanbul olmak üzere doğal afet politikasına ilişkin Millet İttifakı’nın tutumuna ilişkin sorular yöneltti. Seçim sonrası ekonomik kriz yorumlarına da dikkat çeken Özdağ, “Seçilirseniz enkaz devralacaksınız” diyerek, olası krize karşı çözüm önerilerini de sordu.

Özdağ, seçim sonrasına dönük HDP ile ilişkileri ve ülke yönetiminde belirleyici olup olmayacağı konularında bilgi istedi. Kılıçdaroğlu’nun ise Millet İttifakı’nın 6 paydaş partisi olduğunu anımsatarak, bu partiyle herhangi bir pazarlık içinde olmadıklarını anlattığı kaydedildi.

Anayasa’nın başlangıç maddelerin "değiştirilmesinin dahi teklif edilemeyeceğini” belirten Kılıçdaroğlu, anayasa değişikliği önerilerinde vatandaşlık tanımının değiştirilmesi gibi bir taahhüdün yer almadığını ifade etti.

CHP Lideri, terörle mücadeleyi de kararlılıkla sürdürecekleri mesajı verdi. Göçmen politikası konusunda benzer görüşleri paylaştıklarını kaydeden Kılıçdaroğlu, Özdağ’a anayasa, ekonomik krize karşı önlemlerine ilişkin önerilerini, Millet İttifakı’nın daha önce kamuoyuna açıkladığı “Ortak Mutabakat Metni”nden örnekler vererek anlattı.

“Makam pazarlığı yapılmadı”

Her iki parti kaynaklarının verdiği bilgiye, görüşmede ATA İttifakı, herhangi bir makam veya yönetimde yer alma talebinde bulunmadı. Bu tür “pazarlık” görüntülerinin hangi tarafa destek verilirse verilsin, ters tepeceği ve seçmenin tepkisine yol açacağı değerlendirmesi yapıldı. Özdağ’ın bu konuda bir talepleri olmadığını net olarak dile getirdiği öğrenildi.

Görüşmeden sonra Kılıçdaroğlu, “güzel, verimli” bir görüşme yaptıklarını söyledi. Ortak Mutabakat Metni'ni ve Anayasa değişikliği konusundaki düşüncelerini ifade ettiklerini belirten Kılıçdaroğlu, “Türkiye'nin demokrasiye, dayanışmaya, var olan sorunları aşmaya ihtiyacı var” görüşünü dile getirdi.

Özdağ ise “Bazı sorularımız vardı, onları sorduk, ayrıntılı cevaplar aldık ve aldığımız cevaplar çerçevesinde biz de yetkili kurullarımızda değerlendirmelerimizi yapacağız” diye konuştu.

ATA İttifakı bileşeni diğer partilerle ve Cumhurbaşkanı adayı Sinan Oğan'la görüşme öncesinde yaptıkları gibi sonrasında da değerlendirme yapacaklarını belirten Özdağ, "Kısa zaman içerisinde Türk kamuoyu ile görüşlerimizi paylaşacağız” dedi.

Erdoğan’ın talebi Kılıçdaroğlu görüşmesinden sonra geldi

Özdağ, Kılıçdaroğlu ile görüştükten sonra partisinin Başkanlık Divanı’nı topladı. Edinilen bilgiye göre bu toplantı sürerken, Cumhurbaşkanlığı’ndan Sinan Oğan’a görüşme talebi gitti.

Oğan, bu talebi kabul edip etmeyeceği konusunu Özdağ’a danıştı. Özdağ ise Oğan’a gidip görüşmesi yönünde tavsiyede bulundu. Erdoğan ile Oğan görüşmesi yaklaşık 1 saat sürdü, sonrasında açıklama yapılmadı.

“Net bir aday işaret edilmeyebilir”

Özdağ - Kılıçdaroğlu görüşmesinin ardından, kulislere iki liderin “olumlu görüşme” yaptığı ve Kılıçdaroğlu’na destek eğilimi olduğu yansıdı. Yapılan analizler ve hızlı kamuoyu yoklamalarında seçmen eğiliminin, ATA İttifakı’nın “kırmızı çizgisi” olarak ifade edilen politikalarına net yanıtlar verilmesi koşuluyla Kılıçdaroğlu’ndan yana destek verme eğiliminde olması gösteriliyordu.

Ancak, Özdağ ve Oğan’ın, “seçmen iradesine saygısızlık olacağı” gerekçesiyle doğrudan “Kılıçdaroğlu’na destek veriyoruz” gibi bir tutum alması planlanmıyordu. Bunun yerine, politikaların uyuştuğu vurgusu yapılabileceği belirtiliyordu. Ayrıca, Bahçeli’nin Oğan’a yönelik sert eleştirileri nedeniyle de “Adeta Bahçeli ve MHP yöneticileri bizi Millet İttifakı’na itiyor” yorumları yapılıyordu.

Zafer Partisi yönetimi yarın toplanacak

Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın devreye girerek Oğan’la görüşmesinin ardından ATA İtttifakı’nda da “karar verme sürecinin uzayacağı” yorumu yapılıyor.

Zafer Partisi’nin yetkili organı olan Genel İdare Kurulu Cumartesi günü toplanarak hem Kılıçdaroğlu hem de Erdoğan’la yapılan görüşmeyi masaya yatıracak. Ayrıca Oğan ve ittifakın diğer paydaşları olan Adalet Partisi, Ülkem Partisi ve Türkiye İttifakı ile de görüşülerek somut karara varılacak.

“İlkeli bir değişim isteriz”

Erdoğan - Oğan görüşmesinin ardından BBC Türkçe’ye yürütülen görüşme trafiğine ilişkin değerlendirmede bulunan Zafer Partisi Genel Başkan Yardımcısı Şükrü Sina Gürel, şimdiden bir tutum açıklamanın mümkün olmadığını söyledi.

Gürel, “Biz değişim isteriz ama ilkeli bir değişim isteriz. Bizim ilkelerimiz ortada, değişim olacaksa da bu ilkeler doğrultusunda olur. Önceliklerimiz belli, kim bu önceliklerimize değer veriyorsa, biz destek veririz” görüşünü dile getirdi.

“Şunu destekliyoruz, diyeceğimiz bir süreç olmaz”

Basından sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Uğur Batur ise görüşmelerde tarafların karşılıklı taleplerini dile getirdiğini, parti ve ittifak olarak bunları yetkili kurullarında değerlendireceklerini ifade etti.

Erdoğan’ın Oğan’la görüşme talebinin çok yeni bir gelişme olduğuna işaret eden Batur, “Benim şahsi fikrim, bu öyle iki günde karar verip, şunu destekliyoruz, diyeceğimiz bir süreç olmayacak.

Çünkü bir taraf, diğerinin önerilerini gördükçe başka hamleler gelecek görünüyor” dedi. İttifak olarak bir makam beklentisi veya taleplerinin olmadığını belirten Batur şu görüşleri dile getirdi:

“Bizim derdimiz belli, kriterlerimiz var. Sığınmacıların bir an önce gitmesi, Anayasa’nın ilk 4 maddesi ile hiçbir şekilde oynanmayacak, Anayasa’nın 66. Maddesi ile oynanmayacak. Bunların hepsi Türk halkının çıkarları doğrultusunda kriterler.

"Tabii partimizin, süreci uzatalım gibi bir kararı, tavrı yok ama bu süreç sanki uzayacak gibi. Nereden bu kanıya varıyorum? Sinan Bey'le ‘görüşmem” diyen Erdoğan’ın şimdi görüşmek istemesinden. Bu noktaya geldiğine göre daha çetrefilli geçecek görünüyor.”

Oğan’ın desteği neden önemli?

14 Mayıs’taki seçimlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan yüzde 49,52, Kılıçdaroğlu ise yüzde 44,88 oy aldı. Muharrem İnce’nin pusulada yer almasına karşın adaylıktan çekildiği seçimde ATA İttifakı’nın adayı Sinan Oğan ise iki aday arasındaki oy farkına yakın oranda, yüzde 5,17 oy aldı.

Oğan’ın oyları, “iki tarafa da tepkili seçmenin” protesto oyu olarak görülüyor. Erdoğan ile Kılçdaroğlu arasında yaklaşık 2,5 milyonluk oy farkı olduğu dikkate alındığında, sandığa gitmeyen 8,5 milyon seçmen, geçersiz oy kullanan 1 milyon civarındaki seçmen ile Sinan Oğan’a oy veren seçmenin tutumu belirleyici olacak görünüyor.

Oğan’ı destekleyen seçmenin, Erdoğan ve Kılıçdaroğlu arasında bölüneceği tahmini yapılırken, yapacağı tercih özellikle kararsız veya sandığa gitmeyen seçmeni, destekleyeceği adaya yönlendirebilir.