Seçim takvimi nasıl işleyecek?

14 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri için seçim takvimi işliyor. Seçime 10 gün kala artık anket, kamuoyu araştırması ve tahminler yasak olacak ve yayımlanmayacak.

Oy verme gününden önceki 10 gün içinde yazılı, sözlü ve görsel basın ve yayın araçları ile kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi ve iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla, adayın lehinde veya aleyhinde veya seçmenlerin oyunu etkileyecek biçimde yayın ve herhangi bir surette dağıtım yapılamayacak.

Bu sürenin dışında yurt içinde yapılacak kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler ve mini referandum gibi yayınlarda; tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine uyulması gerekecek.

Yurt dışında hiçbir şekilde kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler ve mini referandum gibi yayınlar yapılamayacak.

Kamuoyu araştırmaları ve anketlerin yayınlanması sırasında, araştırmanın hangi kuruluş tarafından yapıldığının, denek sayısının, araştırmanın kim tarafından finanse edildiğinin açıklanması gerekecek.

Bu kurallara aykırılığın tespiti halinde, konu Cumhuriyet Başsavcılıkları, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ile Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne bildirilecek.

Adayların konuşma sıraları

YSK, cumhurbaşkanı adayları ile siyasi partilerin radyo ve televizyonda yapacakları propagandaların tarih ve saatlerine ilişkin usul ve esasları belirledi. Konuya ilişkin iki ayrı YSK kararı, Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı.

Karara göre Cumhurbaşkanı seçiminde, pusuladaki sıralamaya göre adaylar Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan, 7 Mayıs Pazar günü başlayacak radyo ve televizyonda konuşmalarını 13 Mayıs Cumartesi günü saat 18.00'e kadar yapabilecek.

Seçimin ikinci oylamaya kalması halinde 24 Mayıs Çarşamba günü başlayacak propaganda konuşmaları 27 Mayıs Cumartesi günü saat 18.00'e kadar devam edecek.

Adayların kendilerini ve seçim beyannamelerini tanıtacakları 10'ar dakikalık iki konuşma hakkı bulunacak.

YSK, TRT’de yapılacak propaganda konuşmalarının sırasını belirlemek için kura çekimi yaptı.

Cumhurbaşkanı adaylarının birinci konuşma sırası Kemal Kılıçdaroğlu, Sinan Oğan, Muharrem İnce, Recep Tayyip Erdoğan, ikinci konuşmanın sırası ise Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu, Sinan Oğan ve Recep Tayyip Erdoğan şeklinde olacak.

Seçimin ikinci oylamaya kalması halinde adayların radyo ve televizyonda konuşma ya da görüntülü propaganda yapma isteklerini en geç 21 Mayıs Pazar günü saat 17.00'ye kadar YSK'ye bildirmesi gerekecek.

Siyasi partilerin de propaganda sıralaması belli oldu

YSK kararına göre siyasi partiler, radyo ve televizyonda konuşma ve görüntülü propagandalarını 7 Mayıs Pazar gününden 13 Mayıs Cumartesi günü saat 18.00'e kadar yapabilecek.

YSK'de yapılan kura çekiminin sonuçlarına göre siyasi partilerin de propaganda sıralaması belli oldu.

İlk gün yapılacak konuşma sıralaması şöyle:

Yeniden Refah Partisi, İYİ Parti, Halkın Kurtuluşu Partisi, Adalet Partisi, Güç Birliği Partisi, Anavatan Partisi, Hak ve Özgürlükler Partisi, Adalet Birlik Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Vatan Partisi, Büyük Birlik Partisi, Türkiye Komünist Hareketi, Milli Yol Partisi, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Yenilik Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Zafer Partisi, Türkiye Komünist Partisi, Millet Partisi, Sol Parti, Genç Parti.

İkinci gün yapılacak konuşma sıralaması ise şöyle:

Yenilik Partisi, İYİ Parti, Anavatan Partisi, Adalet Partisi, Genç Parti, Güç Birliği Partisi, Millet Partisi, Büyük Birlik Partisi, Halkın Kurtuluşu Partisi, Vatan Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Türkiye Komünist Hareketi, Memleket Partisi, Türkiye Komünist Partisi, Yeniden Refah Partisi, Milli Yol Partisi, Sol Parti, Adalet ve Kalkınma Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, Zafer Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Adalet ve Birlik Partisi, Hak ve Özgürlükler Partisi.

Her partinin 10’ar dakikalık iki konuşma hakkı bulunuyor.

Buna ek olarak Meclis’te grubu bulunan Adalet ve Kalkınma Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, İYİ Parti ve Milliyetçi Hareket Partisi’nin ilaveten 10’ar dakikalık propaganda hakkı; Adalet ve Kalkınma Partisi’nin TBMM’de en fazla üyesi olduğu için 20 dakikalık ilave propaganda hakkı; Cumhuriyet Halk Partisi’nin ise TBMM’de en fazla üyeye sahip ikinci parti olduğu için 10 dakikalık propaganda hakkı daha olacak.

Televizyonda yapılacak propaganda konuşmalarında, Türk bayrağı ile Yüksek Seçim Kurulu'nun belirlediği büyüklükteki parti bayrağı konuşmacının arkasındaki panoya, ekrana net olarak görülebilecek biçimde asılacak veya ekrana verilecek.

Konuşmaların yapılacağı setin biçim ve renkleri YSK tarafından belirlenecek esaslara göre TRT tarafından hazırlanacak.

Görüntülü olarak yapılacak propagandalarda suç teşkil edilecek görüntülere yer verilemeyeceği kaydedildi.

YSK milletvekili seçimi kesin aday listelerini yayımladı

YSK, milletvekili kesin aday listesini internet sitesinde yayımladı.

YSK'nın açıklamasına göre seçime 24 siyasi parti ve 151 bağımsız aday katılacak.

Resmi Gazete'de yayımlanan aday listesine göre; Adalet Birlik Partisi 47, Adalet Partisi 67, AK Parti 87, Anavatan Partisi 63, BBP 87, CHP 80, Genç Parti 72, Güç Birliği Partisi 59, Hak ve Özgürlükler Partisi 87, Halkın Kurtuluş Partisi 87, İYİ Parti 78, Memleket Partisi 87, Millet Partisi 87, MHP 87, Milli Yol Partisi 49, Sol Parti 87, Türkiye İşçi Partisi 54, Türkiye Komünist Hareketi 87, Türkiye Komünist Partisi 87, Vatan Partisi 87, Yeniden Refah Partisi 87, Yenilik Partisi 74, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi 87, Zafer Partisi 75 seçim çevresinde seçime katılacak.

Birleşik oy pusulasında Cumhur İttifakı 8'inci, Emek ve Özgürlük İttifakı 9’uncu, Millet İttifakı 18'inci ve Ata İttifakı 19'uncu sırada yer alacak.

Cumhurbaşkanlığı seçiminde ise Recep Tayyip Erdoğan, Muharrem İnce, Kemal Kılıçdaroğlu ve Sinan Oğan yarışacak.

Oy pusulasında 1. sırada Erdoğan, 2. sırada İnce, 3. sırada Kılıçdaroğlu ve 4. sırada Oğan yer alacak.

Toplam 64 milyon 113 bin 941 kişi oy kullanacak

YSK Başkanı Ahmet Yener, 14 Mayıs'taki seçimlerde yurt içinde ve yurt dışında toplam 64 milyon 113 bin 941 seçmenin oy kullanacağını açıklamıştı.

Yurt içindeki 60 milyon 697 bin 843 seçmenin 30 milyon 710 bin 790'ı kadın, 29 milyon 897 bin 53'ü erkek.

14 Mayıs'ta ilk kez oy kullanacak seçmen sayısı 4 milyon 904 bin 672.

Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tura kalması halinde 47 bin 523 seçmen 28 Mayıs'ta ilk kez oy kullanacak.

YSK Başkanı Yener'in yaptığı açıklamaya göre yurt içinde ortopedik ve görme engelli seçmen sayısının 989 bin 543, 75 yaş ve üzeri seçmen sayısının 3 milyon 180 bin 802.

Deprem bölgesinden yaklaşık 133 bin seçmenin diğer illere kaydını aldırdığı duyuruldu.

973 ilçede 191 bin 884 sandık kurulu kurulacak. 421 ilçede kurulacak seyyar sandıklarda, 6 bin 215 seçmen oy kullanacak.

Gümrüklerde 4 bin 671 sandık kurulu oluşturulacak, yurt dışında da toplam 5040 sandık kurulacak.

Seçimlerde fazla oy pusulası basıldığı iddiasına ilişkin açıklama yapan YSK Başkanı Ahmet Yener, "Bileşik oy pusulaları 390-410 ve 720'lik paketler halinde gönderilmektedir. Bileşik oy pusulaların zarar görmesine binaen yurt içine 5 paket, yurt dışına bir paket gönderilmekte olup, oy pusulalarının kullanılıp kullanılmadığı tutanaklarla YSK'ya gönderilmektedir. Yasa uyarınca sandıkta temsilcisi bulunan siyasi partilerin temsilcileri bulunmakta. Onların da imzasıyla YSK'ya gönderilmektedir" dedi.

Mühürsüz oy pusulasına ilişkin sorulan soruyu yanıtlayan Yener, "Her partinin temsilcileri bulunmakta. Fazla gelen oy pusulaları torbalara atılmakta ve tutanak tutulmakta. Cumhurbaşkanlığı, milletvekili ve ikinci tur Cumhurbaşkanlığı seçimleri gözönüne alındığında rakamlar mevzuata uygundur. Kimsenin tereddütte düşmemesi uygundur" diye konuştu.

Yurt dışında oy verme süreci nasıl işleyecek?

Yurt dışı seçmen için oy verme işlemleri 27 Nisan'da başladı. Seçmenler 74 ülkedeki 177 temsilcilikte 9 Mayıs'a kadar oy verebilecek.

Dış temsilciliklerde oy verme işlemi, o temsilcilik için ilan edilen tarih aralığında hafta içi ve hafta sonu yerel saatle 09.00 ile 21.00 arasında, başkonsolosluklara bağlı şehirlerde ise yerel saatle 09.00 ile 18.00 arasında yapılabilecek.

Yurt dışı seçmenler, belirlenen temsilciliklerin herhangi birinde veya sandık kurulan herhangi bir gümrük kapısında oy kullanabilecek, bu işlem için randevu alınmasına gerek olmayacak.

Bu kapsamda Almanya'da 26 temsilcilikte oy verme işlemi gerçekleştirilebilecek. Bunlar Berlin, Düsseldorf, Essen, Essen/Dortmund, Essen/Siegen, Frankfurt, Frankfurt/Fulda, Frankfurt/Limburg, Hamburg, Hamburg/Kiel, Hannover, Hannover/Bremen, Karlsruhe, Karlsruhe/Mannheim, Kassel, Köln, Köln/Aachen, Mainz, Mainz/Saarbrücken, Münih, Münster, Münster/Bielefeld, Nürnberg, Nürnberg/Regensburg, Stuttgart ve Stuttgart/Ulm başkonsoloslukları olacak. Oy verme işlemleri Almanya'daki bazı temsilciliklerde 27 Nisan'da, bazılarında ise 29 Nisan'dan itibaren 9 Mayıs'a kadar sürecek.

Yurt dışı seçmen ABD'de 9 temsilcilikte oy kullanabilecek. Bunlar Boston, Houston, Los Angeles, Miami, New York, New York/Long Island, New York/South Jersey ve Şikago başkonsoloslukları ile Vaşington Büyükelçiliği olacak. ABD'de 29 Nisan'dan itibaren oy kullanmaya başlanacak.

Fransa'da da 9 temsilcilikte oy verilebilecek. Bunlardan Bordo, Liyon, Marsilya, Nant, Paris, Strazburg başkonsolosluklarında 27 Nisan'dan, Lyon/Clermont-Ferrand, Paris/Orleans ve Strazburg/Mulhouse başkonsolosluklarında ise 29 Nisan'dan itibaren tercih yapılabilecek.

Avusturya'da ise 6 temsilcilikte oy verilebilecek.

Yunanistan'da Atina-Pire, Gümülcine, Rodos ve Selanik başkonsolosluklarında oy verme işlemlerine 29 Nisan'da başlandı. Bulgaristan'da oy verme işlemi 4 Mayıs'ta başladı. Gürcistan'da 5 Mayıs'tan itibaren 2, Irak'ta ve İran'da ise 5 Mayıs'tan itibaren 3'er temsilcilikte oy verilebilecek.

Azerbaycan'da ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde de 3'er temsilcilikte oy kullanma işlemi gerçekleştirilebilecek.

Bunun dışında İngiltere, Çin Halk Cumhuriyeti, Hollanda, Kanada, Rusya Federasyonu'nda 4'er, Avustralya, Bosna Hersek, Belçika, İsviçre, Kazakistan, Pakistan'da 3'er, Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Danimarka, Güney Afrika, İspanya, İtalya, Japonya, Kosova, Libya, Mısır, Moldova, Özbekistan, Romanya, Sırbistan, Suudi Arabistan ve Ukrayna'da 2'şer temsilcilikte oy verilebilecek.

Arnavutluk, Bahreyn, Belarus, Cezayir, Çekya, Estonya, Fas, Finlandiya, İrlanda, İsveç, İsrail, Karadağ, Katar, Kırgızistan, Kore, Kuveyt, Kuzey Makedonya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Macaristan, Malezya, Malta, Nijerya, Norveç, Polonya, Portekiz, Singapur, Slovakya, Sudan, Tanzanya, Tayland, Türkmenistan, Umman, Ürdün ve Yeni Zelanda'da ise birer temsilcilik yurt dışı seçmeninin oy kullanması için açık olacak.

Öte yandan, Cumhurbaşkanı Seçimi'nin ikinci tura, yani 28 Mayıs Pazar gününe kalması halinde ise belirtilen temsilciliklerde 20-24 Mayıs'ta oy kullanılabilecek.

Seçim takviminin önemli aşamaları

7 Mayıs: Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak. Seçmen bilgi kağıtlarının seçmenlere dağıtımı tamamlanacak.

9 Mayıs: Yurt dışında oy verme işlemi sona erecek.

13 Mayıs: Seçim propaganda süreci saat 18.00 itibarıyla sona erecek.

14 Mayıs: Oy verme günü. Seçim yasakları saat 24.00'te sona erecek. Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçları saat 23.59'a kadar ilan edilecek.

İlk oylamada geçerli oyların salt çoğunluğu sağlanmadığı takdirde 28 Mayıs'ta yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi'nin ikinci oylamasına ilişkin seçim takvimi ise şöyle işleyecek:

15 Mayıs: İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde aday ikamesi için belirlenen süre saat 17.00'de sona erecek. Geçici sonuçların ilanının gecikmesi halinde aday ikamesine ilişkin seçim takvimi buna göre teselsül ettirilecek. Propaganda dönemi başlayacak. Sandık kurullarının kararları ve tutanaklarına karşı ilçe seçim kurullarına yapılacak itiraz süresi saat 17.00'de sona erecek ve ilçe seçim kurullarınca en geç saat 23.59'a kadar karara bağlanacak.

16 Mayıs: İlçe seçim kurulu kararları ile birleştirme tutanaklarına karşı il seçim kuruluna yapılacak itiraz süresi saat 17.00'de son bulacak ve yapılan itirazlar il seçim kurullarınca en geç saat 23.59'a kadar karara bağlanacak.

17 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı YSK'ye yapılacak itiraz süresi 17.00'de sona erecek. İlçe seçim kurullarınca, sandık kurulu ve diğer görevlilerin değişikliklerinin SEÇSİS'e işlenmesine başlanacak. Yurt dışı ilçe seçim kurulunca, varsa saklama ve ulaştırma kurulu, sandık kurulu ve diğer görevlilerin değişiklikleri yapılacak.

18 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı yapılan itirazlar YSK tarafından karara bağlanacak.

19 Mayıs: YSK tarafından kesin seçim sonuçları Resmi Gazete ile radyo ve televizyonda ilan edilmek üzere ilgili mercilere gönderilecek.

20 Mayıs: Gümrük kapılarında ve yurt dışında oy verme işlemi başlayacak.

22 Mayıs: Cumhurbaşkanı adaylarının radyo ve televizyonda yapacakları propaganda konuşmalarının yayın ve zaman sıralarının belirlenmesi için YSK'de kura çekilecek.

24 Mayıs: Yurt dışında oy verme işlemi sona erecek. Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak.

27 Mayıs: Seçim propaganda dönemi saat 18.00'de sona erecek.

28 Mayıs: Oy verme günü.

29 Mayıs: Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçları ilan edilecek. Sandık kurullarının kararları ve tutanaklarına karşı ilçe seçim kurullarına yapılacak itiraz süresi 17.00'de sona erecek ve yapılan itirazlar ilçe seçim kurullarınca en geç 23.59'a kadar karara bağlanacak.

30 Mayıs: İlçe seçim kurulu kararları ile birleştirme tutanaklarına karşı, il seçim kurullarına yapılacak itiraz süreci saat 17.00'de sona erecek ve en geç saat 23.59'a kadar karara bağlanacak.

31 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı, YSK'ye yapılacak itiraz süresi sona erecek.

1 Haziran: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı yapılan itirazlar YSK tarafından karara bağlanacak. YSK tarafından kesin seçim sonuçları Resmi Gazete ile radyo ve televizyonda ilan edilmek üzere ilgili mercilere gönderilecek.

Depremden etkilenen 11 ilde milletvekili sayısı değişecek mi?

YSK, 31 Aralık 2022 tarihindeki nüfus sayımını esas alarak illerin çıkaracağı milletvekili sayılarını ilan etti. O nedenle depremden etkilenen illerde milletvekili sayısı değişmeyecek.

YSK’nın 2 Mart 2023’te ilan ettiği karara göre depremden etkilenen Adana 15, Şanlıurfa 14, Gaziantep 14, Diyarbakır 12, Hatay 11, Kahramanmaraş 8, Malatya 6, Adıyaman 5, Osmaniye 4, Kilis 2 milletvekili çıkaracak.

YSK’nın yürüttüğü çalışmaya göre, rakam ne kadar büyük olursa olsun göç veren illerin de, göç alan illerin de seçimlerde çıkaracağı milletvekili sayılarında bir değişiklik olmayacak.

Depremzedeler nasıl oy kullanacak?

6 Şubat'ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen 11 ilde yaşayanlar, bulundukları illerden taşınmadılar ise YSK’nın belirleyeceği yerlerde, mevcut seçmen kütüklerine göre bulundukları illerin milletvekili ile cumhurbaşkanını belirlemek için oy kullanabilecek.

Çadır kentlerde ya da konteynerlerde kalan yurttaşlar için YSK gerekli önlemleri almakla yükümlü. Başka illere taşınan yurttaşlar ise seçmen kütüklerini bulundukları illere taşıyabilecek ve oyları bu ilin milletvekili seçimi için geçerli olacak.

Örneğin, Hatay’dan Ankara’ya taşınan bir seçmen, taşındığı ilde oy kullanabilecek ancak oyları Ankara’daki milletvekilliği seçimi için geçerli olacak.

Cumhurbaşkanı nasıl seçilecek, ilk turda çoğunluk sağlanamazsa ikinci tur ne zaman yapılacak?

14 Mayıs’ta 28. Dönem Milletvekili Seçimi ile birlikte yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçiminde, adayın, oyların salt çoğunluğunun, yani en az yüzde 50 artı 1’inin oyunu alması gerekiyor.

İlk turda hiçbir aday gerekli çoğunluğu sağlayamazsa ikinci tur 28 Mayıs’ta yapılacak.

İkinci turda, ilk turda en çok oyu alan iki aday yarışacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan cumhurbaşkanı seçilecek.

Yeni seçim barajı nasıl uygulanacak, ittifaktaki partiler için seçim barajı nasıl hesaplanacak?

Siyasi partilerin milletvekili çıkarabilmesi için ya tek başına ülke seçim barajını geçmesi ya da bir ittifak içerisinde yer alması ve bu ittifakın toplam oyunun geçerli oylara göre belirlenmiş ülke barajını geçmesi gerekecek.

Geçen yıl yapılan yasal değişiklikle ülke barajı yüzde 7’ye çekildi.

İttifakla seçime girilmesi halinde, ittifakın toplam oylarının yüzde 7’yi geçmesi halinde, ittifak içinde yer alan siyasi partiler de barajı geçmiş sayılacak.

İttifak yapan partilerin milletvekili sayıları nasıl hesaplanacak?

6 Nisan 2022’de yürürlüğe giren seçim yasası değişikliği ile ittifakın barajı geçmesi koşuluyla, her bir siyasi partinin milletvekili sayısı, ittifakın aldığı toplam milletvekili sayısını, her partinin aldığı oy oranına göre dağıtılarak hesaplanacak.

Bu sistem, ittifak içinde yer alan oy oranı düşük siyasi partilerin daha az milletvekili çıkarması sonucunu doğurabilir.

2018 seçimlerinde ise ittifaka giren partilerin milletvekili sayısı, ittifakın toplam oyunun, partilerin bir seçim çevresinde aldığı oylara bölünmesiyle hesaplanıyordu.